ANTĐ - Cho đến nay, chuyện Quỷ nhập tràng vẫn là truyền thuyết, rất ít người được tận mắt thấy, vì có thấy thì cũng chẳng dám đến gần. Theo đó, Quỷ nhập tràng là một hình thức của xác chết biết đi, mượn xác người chết mà đội mồ sống lại. Chúng cũng có thể biến thành một người bình thường khỏe mạnh và khó mà bị phát hiện giữa những người sống. Ngoài ra sinh vật khủng khiếp này cũng có thể mang hình thù một con thú, thường là dơi hay chó sói, nhằm lặng lẽ tiếp cận nạn nhân. 

Ở châu lục nào cũng có những chuyện tương tự như Quỷ nhập tràng. Phương Tây có ma cà rồng, Ấn Độ có Vetala, Trung Quốc có Cương thi, Thi biến… còn ở Việt Nam thì gọi là Quỷ nhập tràng... xuất hiện trong các câu chuyện dân gian, xuất hiện cả trong các tác phẩm văn học lớn. Sách “Liêu trai chí dị” của Bồ Tùng linh có câu chuyện “Thi biến”. Dân gian châu Âu lưu truyền những câu chuyện rùng rợn về một giống ma hút máu có tên “ma cà rồng”, tiếng Pháp gọi là Vampire. Chuyện này được viết trong nhiều cuốn sách. Chẳng hạn, trong "Những câu chuyện của giới cung đình" phát hành năm 1180, tác giả Cautier Map kể nhiều chuyện về ma cà rồng rất ghê rợn, như chuyện một người hung ác xứ Galles đã chết từ lâu, bỗng đêm đêm sống lại trở về gọi tên từng người quen và hút máu họ đến chết. 

Năm 1746, Dom Augustin Calmet xuất bản quyển sách bàn về Những hiện tượng ma quỷ và ma cà rồng. Sách cho biết, ở nhiều nước như Hungary, Moravie, Silesie, Ba Lan..., nhiều người được mục kích những người chết từ lâu bỗng đội mồ trở về, cắn xé, hút máu người thân của chúng. Bọn ma quỷ ghê tởm này đi lại, nói chuyện như người thường, xác của chúng chôn dưới đất nhiều năm vẫn nguyên vẹn không bị thối rữa. Tất cả những người bị chúng hút máu đều chết. Đến thế kỷ 19, truyện viết về ma cà rồng càng nhiều và trở thành một đề tài văn học. Nổi tiếng nhất là cuốn Dracula của Bram Stoker. Hình ảnh ma cà rồng được sáng tạo theo nhiều cách tùy vào sức tưởng tượng của con người.

Những con ma cà rồng đầu tiên 

Không ai biết hình ảnh ma cà rồng xuất hiện từ khi nào, nhưng truyền thuyết về nó đã có cách đây ít nhất 4.000 năm ở người Assyrie và người Babylone cổ, vùng Lưỡng Hà. Thời đó họ rất sợ Lamastu (còn gọi là Lamashtu), một nữ hung thần dữ tợn luôn tấn công con người. Theo truyền thuyết của Assyrie, Lamastu (con gái của thần bầu trời Anu) chuyên lẻn vào nhà dân lúc đêm khuya để bắt cóc hay giết chết trẻ con hoặc bào thai. Lamastu cũng tấn công cả người lớn, hút máu thanh niên và gây dịch bệnh, chứng vô sinh và những cơn ác mộng. Lamastu được mô tả có đôi cánh, vuốt chim và đôi khi có đầu sư tử. Để tự vệ, các phụ nữ mang thai phải đeo bùa vẽ hình Pazuzu - một hung thần khác, khắc tinh của Lamastu. 

Sinh vật tương tự mà người Hy Lạp cổ sợ phát khiếp là Lamia, một nữ quỷ nửa người nửa rắn. Trong một bản văn cổ về truyền thuyết, Lamia chính là một trong số các tình nương yêu quý của thần Zeus. Giận điên người vì ghen tuông, vợ cả của Zeus là nữ thần Hera đã hại Lamia đến mất trí, khiến Lamia ăn thịt luôn những đứa con của mình. Đến khi nhận thức được hành vi tội lỗi của mình, Lamia giận dữ đến mức tự biến mình thành một con quỷ chuyên hút máu trẻ con vì ghen tức với các bà mẹ của chúng. 

Ma cà rồng cũng hiện diện trong thần thoại châu Á. Văn học dân gian Ấn Độ có con quỷ Rakshasa đầu thú hoặc đầu người chuyên sát hại con nít. Trong văn học dân gian Trung Hoa cổ, người chết có khi đội mồ sống dậy và đi lang thang. Đó là những người chết khi chưa tới số. Dân du mục đã lan truyền rất nhiều truyền thuyết khác nhau về ma cà rồng khắp vùng châu Á, châu Âu và Trung Đông. Sau đó miệng truyền miệng làm cho các truyền thuyết này biến đổi và kết hợp với các truyền thuyết ma cà rồng mới. 

Ma cà rồng hiện đại 
Truyền thuyết Dracula và truyền thuyết Vampire hiện đại được lấy cảm hứng trực tiếp từ văn học dân gian Đông Âu. Lịch sử ghi nhận hàng chục hình ảnh ma cà rồng truyền tụng trong khu vực này, cách đây hàng trăm năm. Nổi tiếng nhất là Upir của Nga và Vrykolakas của Hy Lạp. Còn ma cà rồng ở Moldavia, Wallachia và Transylvania (nay là Romania) được gọi chung là Strigoi. Không hồi sinh sau khi chết như Upir và Vrykolakas, con Strigoi này trải qua nhiều biến đổi khác nhau sau khi trỗi dậy từ nấm mồ. Đầu tiên nó có thể là một con yêu tinh (poltergeist) vô hình quấy rối gia đình bằng việc dời chuyển đồ đạc và đánh cắp thức ăn. Sau đó Strigoi hiện hình rõ ràng như người sống bình thường, rồi lại quay về gia đình quậy phá, xin ăn và gieo rắc dịch bệnh. Lúc này Strigoi bắt đầu tấn công con người, trước tiên là gia đình của nó và sau đến là bất cứ ai nó gặp trên đường. 

Ngoài ra người ta cũng sợ lũ ma cà rồng sống (không phải người chết đội mồ sống dậy) gọi là Strigoi Viu. Đó là những đứa bé sinh ra dị dạng, như là có đuôi hay có màng thóp bằng kim loại. Khi Strigoi Viu này chết đi, người ta phải thiêu hủy xác của nó để tiệt trừ hậu họa. Ở những vùng khác của Đông Âu, lũ quỷ dữ dạng Strigoi được gọi là Vampire, hay Vampyr, biến thể từ Upir của Nga. Các quốc gia Tây Âu sau đó đã vay mượn từ này và thế là Vampyr (sau là Vampire) chính thức bước vào tiếng Anh. 

Có bệnh ma cà rồng không?

Không có bằng chứng khoa học nào chứng tỏ ma cà rồng tồn tại, nhưng hiện tượng Quỷ nhập tràng lại hoàn toàn có thật. Có những xác chết thực sự đã bật dậy, ôm cổ người sống, đuổi theo người sống. Khoa học đã đưa ra lý giải cho hiện tượng này rất logic, hợp lý. Họ chia cái chết làm hai thời kỳ: chết lâm sàng và chết sinh vật. Khi chết lâm sàng, phổi và tim người bệnh đều đã chết nhưng não vẫn chưa chết, họ vẫn có thể phục hồi được nhờ các phương pháp hồi sinh cấp cứu hiện đại. Chỉ khi não chết, bệnh nhân chuyển sang trạng thái chết sinh vật mới không thể cứu chữa. Như vậy hiện tượng người chết sống lại là do họ chỉ chết lâm sàng.

Còn hiện tượng những người đã chết sinh vật vẫn bật dậy, đi lại được là do bị cuốn hút bởi ngoại lực có cảm ứng điện trường. Sau khi chết, điện tích âm tích tụ trong thi thể người mới chết còn chưa kịp thoát hết, nếu gặp nguồn điện tích dương mạnh, họ sẽ bị cuốn hút. Người sống có điện tích dương mạnh, vì thế xác chết bị hút theo chứ không phải là đuổi theo. Khi xảy ra hiện tượng này, chỉ một lúc khi điện tích không còn, xác chết sẽ ngã xuống.

Đến nay, trên thế giới ít ai còn tin vào chuyện người chết sống lại đêm đêm tìm hút máu người nữa; nhưng nó khiến người ta liên hệ đến một căn bệnh rất kỳ quặc, tuy hiếm gặp nhưng có thật: Bệnh ma cà rồng. Hằng năm, y văn thế giới vẫn đề cập đến một số trường hợp mắc bệnh này, từ nhẹ đến nặng. Một trong các “bệnh lý ma cà rồng” là chứng rối loạn chuyển hóa porphyrine (porphyria). Chứng bệnh cực hiếm này sinh ra do sự mất cân bằng trong sản sinh heme, một sắc tố giàu chất sắt trong máu. Người mắc chứng bệnh này rất sợ ánh sáng mặt trời, đau bụng nhiều và có thể bị mê sảng. Thời xưa người ta chữa trị bệnh này bằng cách cho bệnh nhân uống máu tươi để khắc phục tình trạng mất quân bình trong cơ thể (mặc dù không có bằng chứng rõ ràng nào về điều này). Một số bệnh nhân loại này thường có miệng và răng màu đỏ do hoạt động sinh sắc tố heme không ổn định. Porphyria có tính di truyền nên xưa nay người ta thường tập trung những bệnh nhân này vào một số khu vực nhất định. 

Nguyên do thứ hai làm phát sinh “bệnh lý ma cà rồng” là chứng giữ nguyên thể (catalepsy), một sự kết hợp giữa chứng động kinh, tâm thần phân liệt và các bệnh khác tác động đến hệ thần kinh trung ương. Khi bệnh nhân lên cơn, toàn bộ cơ thể sẽ cứng đơ, nhịp tim và hơi thở suy yếu. Đôi khi người ngoài tưởng lầm bệnh nhân catalepsy đang lên cơn dữ dội là... một xác chết! Ngày nay, y học đã có hiểu biết và đầy đủ phương tiện để kiểm tra xem một người nào đó còn sống hay đã chết thật sự. Tuy nhiên, ngày xưa con người chỉ dựa vào hiện tượng bên ngoài để phán đoán sinh mệnh một người, chính vì thế mà bệnh nhân catalepsy thường hay bị chôn lầm có thể “sống lại”. Giai đoạn bộc phát bệnh catalepsy có thể kéo dài nhiều giờ hoặc nhiều ngày - đủ thời gian để tiến hành một đám ma! Sau khi tỉnh lại trong phần mộ, nếu bệnh nhân còn mắc thêm chứng rối loạn tâm thần thì anh ta dễ bị coi là... ma cà rồng!

Sự chết là một trong các khía cạnh bí ẩn nhất của cuộc sống và mọi nền văn hóa cổ kim đều quan tâm đặc biệt đến hiện tượng. Một cách để luận giải về cái chết là nhân cách hóa nó - mang lại cho nó một dạng hữu hình. Thế nên, các con quỷ dữ Lamastu, Lilith và lũ ma cà rồng tương tự thời xa xưa là những cách giải thích đối với một điều bí ẩn kinh khủng, cái chết đột ngột của một trẻ nhỏ và bào thai trong tử cung. Con quỷ Strigoi và các thi thể phục hoạt khác chính là các tượng trưng cuối cùng của sự chết - chúng là di hài thật sự của những người đã chết. Minh Khuê 
ANTĐ